Lětniša schadźowanka Astronomiskeje towaršnosće nawróći so po 100 lětach do wutroby Europy

Wot 15. do 19. septembra 2025 wuhotuje Astrocentrum Łužica (DZA) w Zhorjelcu mjezynarodnu lětnu schadźowanku Astronomiskeje towaršnosće (AG) pod titulom "The restless Universe". Z tym wotměje so prěni raz po 100 lětach zaso lětna schadźowanka Astronomiskeje towaršnosće (AG) w Sakskej – naposledk schadźowaše towaršnosć 1924 w Lipsku.
Centralna tema schadźowanja je časowa domena – a z tym "njeměrny uniwersum" sam. Měnjene su astrofyzikaliske procesy, kotrež so w běhu časa přeměnja: wot krótkožiwych podawkow kaž supernovae abo wubuchnjenja gamma-pruhow hač k dołhodobnym wuwiću hwězdow a galaksijow. Schadźowanje skića wědomostnicam a wědomostnikam platformu za intensiwne diskusije wo aktualnych dopóznaćach a prašenjach w astrofyzice. Dohromady je so něhdźe 200 wobdźělnikow z cyłeje Němskeje přizjewiło.
Prof. dr. Stefanie Walch-Gassner, prezidentka Astronomiskeje towaršnosće pokazuje so zahorjena wo městnje přewjedźenja lětušeho schadźowanja: "Wjeseli mje cyle wosebje, zo móžemy lětušu lětnišu schadźowanku Astronomiskeje towaršnosće na stejnišću noweho DZA přewjesć. DZA budźe wažny nowy staw za astrofyziku w Němskej a wosebje za multi-messengerowu astrofyziku. Lětuša schadźowanka skići idealnu składnosć, wuměnu mjez wšelakimi astrofyzikaliskimi communitijemi zesylnić a zhromadnje wědomostne perspektiwy wuhotować, kotrež so z DZA wotewrja.„
Günther Hasinger: "Ekscelentna wědomosć je we Łužicy doma"
Günther Hasinger, wědomostny jednaćel wjeseli so na to, astronomisku towaršnosć w Zhorjelcu witać: „To je sylny signal, zo mjezynarodne fachowe zhromadźenstwo lětsa w Zhorjelcu schadźuje. Zhromadźizna podšmórnje, zo móže ekscelentna wědomosć we Łužicy doma być. Wjeselimy so, z AG2025 najnowše wuwića w astrofyzice prezentować kaž tež Łužicu jako rosćacy inowaciski a wědomostny region widźomnu sčinić.“
Schadźowanje wopřijmje bohaty program z plenarnych přednoškow, splinternych zetkanjow, spožčenja myta, jedneho "Townhall-meetinga" k strategiji 2040 Europskeje južneje hwězdarnje (Europäischen Südsternwarte ESO) a posterowe prezentacije.
Zhromadne wobjedy z Astro-Frauen-Netzwerk (srjeda) a Astro-Diversity-Netzwerk (štwórtk) skića rum za wuměnu a skrućenje syćow mjenje widźomnych skupinow w astronomiskej zhromadnosći. Nimo toho dawa dalši update k "Denkschrift", kotryž wotbłyšćuje strategiske planowanje astrofyziki w Němskej.
Hłowne zarjadowanišćo je kulturny forum Zhorjelska synagoga. Dalše městnosće zarjadowanja su Wicherhaus, Benigna, młodownja, Šleski muzej a kubło při jězoru. Nadrobny program namakaće na webstronje AG2025.

Wosebity wjeršk budźe zjawny přednošk štwórtk (18. septembra 2025) w 20 hodź. na kupolowej žurli kulturneho foruma Zhorjelska synagoga. Stefan Wagner, zamołwity radijowy astronom wotrjada astrofyziki při DZA a sobuinitator projekta,
fascinuje z temu „Swětlišo hač miliardy słóncow: Wot Čertoweje hwězdy k najwjetšim eksplozijam w uniwersumje". Přednošk wobsahuje „so přeměnjacy uniwersum" ze swojimi fascinowacymi fenomenami wot časa prapraska. Zastup je darmotny, wšitcy zajimcy su wutrobnje přeprošeni.
Dalše detaile za zajimowanych:
Pozadk k astronomiskej towaršnosći
1863 załožena astronomiska towaršnosć (Astronomische Gesellschaft AG) je fachowy zwjazk němskeje astronomije a astrofyziki. AG spěchuje aktiwity we wědomosći a slědźenju, zesylnja wuměnu mjez swojimi čłonami, zbliža ludźom wědomosć a spěchuje kubłanje. Na mjezynarodnej runinje zastupuje AG zhromadne zajimy astronomow w European Astronomical Society (EAS) a w International Astronomical Union (IAU). Jedyn centralny organ AG je Rada němskich hwězdarnjow, kotraž jako wědomostnopolitiski gremij zhromadne zajimy wšitkich němskich astronomiskich zarjadnišćow napřećo spěchowanskim organizacijam, knježerstwam, mjezynarodnym organizacijam a druhim relewantnym gremijam
zastupuje.